یکشنبه ۰۳ دی ۰۲ ۱۱:۵۵ ۱۴ بازديد
نقد فیلم ماتریکس و بررسی کامل چهار گانه: مجموعه فیلم‌های ماتریکس از فیلم‌های مهم هالیوود هستند که به دست برادران واچوفسکی ساخته شده‌اند. در سه‌گانه ماتریکس شاهد دنیایی هستیم که به دست ماشین‌ها افتاده و انسان‌ها به دست ماشین‌ها استثمار شده‌اند، در این میان منجی یهودی به نام نئو قرار است این جهان را با فنون رزمی شرقی، با لباسی شبیه کشیشان مسیحی برای مردم شهر زایان(صهیون) بجنگند. آش شله‌قلم‌کاری از مسیحیت، صهیونیسم و بودیسم!
چهار فیلم ماتریکس، اثر برادران واچوفسکی است. زمان ساخت قسمت اول ماتریکس برادران واچوفسکی بودند که با تغییر جنسیت، در قسمت چهارم ماتریکس خواهران واچوفسکی شده‌اند. ماتریکس علاوه بر موفقیت و فروش چشم‌گیر در گیشه و از پر طرفدارترین فیلم های تاریخ سینماست.
ماتریکس توانست با استفادۀ به جا از جلوه های ویژه، مخاطب عام را جذب خود کند. در عین حال، محتوای فلسفی ماتریکس به حدی است که مقالات و کتاب‌های متعددی در موضوع سینما و فلسفه، به ماتریکس پرداخته‌اند. حتی کتابی با عنوان ماتریکس و فلسفه با نظارت پروفسور ویلیام اروین، استاد فلسفۀ امریکایی، نوشته شده است. البته تمام کتاب را بحث‌های عقلی پر نکرده و مطالب دینی و تحلیل‌های مذهبی دربارۀ فیلم ماتریکس نیز در کتاب بیان شده است.
در ادامه نقد فیلم ماتریکس بایستی گفت ماتریکس از جمله فیلم‌هایی است که توانسته محتوای عمیق خود را با فرم جذاب و عامه‌پسند، عرضه کند.
واچوفسکی‌ها با بهره‌گیری از ادبیات خاص برنامه‌نویسی، توانستند جهان جذابی را بیافرینند. ترکیب مباحث فلسفی، عرفانی و تکنولوژیک در ماتریکس شاید در میان فیلم‌های مطرح جهان، بی‌نظیر باشد.
ماشین‌ها در واقعیت هیبتی ماشینی دارند اما در جهان ماتریکس، ظاهری انسان‌گونه پیدا می‌کنند.
یکی از اعضای مشاوران فرهنگی واتیکان که کشیش کاتولیکی بود، ماتریکس را شاهکار خواند و به همگان توصیه کرد نه فقط به علت جلوه‌های ویژه، بلکه به دلیل برانگیختگی روشنفکرانه، فیلم را ببینند.
اما باید توجه کنیم که فلسفۀ ماتریکس، در اتمسفری کاملا دینی شکل می‌گیرد؛ یعنی علی‌رغم نگاه پروفسور اروین و همکاران ایشان، فیلم با پرداختن به مسأله‌ی جهان‌های موازی، رویکردی دینی را پی می‌گیرد و به نظریات فلسفی همچون مغز در خمره یا شیطان فریب‌کار به صورت خالص، نمی‌پردازد.
به بیان دیگر، ماتریکس فیلمی کاملا دینی و علی‌الخصوص مسیحی است. هر چند واچوفسکی‌ها با تلفیق المان‌های ادیان مختلف، سعی کرده‌اند داستان را جذاب‌تر کنند؛ اما اساس فیلم بر پایۀ نگاه مسیحیت ناستیک (Gnostic) و بودیسم است. تا جایی که اسم سفینۀ مورفیوس، نبوکدنضر یا همان بخت النصر است و دور شدن از زایان با این سفینه، یادآور دیازپورا و تبعید قوم یهود از سرزمین مقدس است.
در کنار این دو دین که اتمسفر فیلم را تشکیل می‌دهند، از نمادهای متخلفی نیز استفاده شده است. مثلا در نامگذاری پرسیفونه و مرووینجین، از اسامی خدای یونانی و پادشاهان فرانسوی بهره برده است. پرسیفونه، دختر زئوس و همسر هِیدِس، خدای جهان زیرین در اساطیر یونانی است. مرووینجین‌ها، اولین نژاد از پادشاهان فرانسوی هستند.
حتی در اولین ورود نئو به سفینه، علامت mark 3 no 11 نمایان می‌شود که اشاره به این فقره از کتاب مقدس دارد:
مرقس، باب ۳، فقره ۱۱؛ کسانی نیز که گرفتار ارواح پلید بودند، وقتی چشمشان به او می‌افتاد، در مقابلش به خاک می‌افتادند و فریاد برآورده، می‌گفتند: «تو پسر خدا هستی!»
این نماد اشاره به ورود نئو و اولین دیدار مروم با منجی برگزیده دارد.
همچنین نمادهای متخلفی مثل پلکان مارپیچ، زمین شطرنجی و عدد ۱۰۱ نیز در فیلم وجود دارد که به نظر برخی، اشاره به باورهای فرقه‌ای و ماسونی دارد.
به نظر می‌رسد در تحلیل ماتریکس، بایستی دقت بیشتری به جزئیات داستان و نحوۀ شخصیت پردازی فیلم معطوف ساخت. هر چند شناخت نمادها مهم است؛ اما چون اکثر نمادها در فیلم پرداخت نشده و در یک سکانس نشان محدود می‌شوند، نمی‌توان برداشت واضحی از آن‌ها پیدا کرد. این تحلیل نیز بر نمادهایی تاکید می‌کند که در فیلم توضیح داده شده و می‌توان منظور کارگردان را از آن نماد فهمید.
نقد فیلم ماتریکس و بررسی کامل چهار گانه
چهار فیلم ماتریکس، اثر برادران واچوفسکی است. زمان ساخت قسمت اول ماتریکس برادران واچوفسکی بودند که با تغییر جنسیت، در قسمت چهارم ماتریکس خواهران واچوفسکی شده‌اند. ماتریکس علاوه بر موفقیت و فروش چشم‌گیر در گیشه و از پر طرفدارترین فیلم های تاریخ سینماست.
ماتریکس توانست با استفادۀ به جا از جلوه های ویژه، مخاطب عام را جذب خود کند. در عین حال، محتوای فلسفی ماتریکس به حدی است که مقالات و کتاب‌های متعددی در موضوع سینما و فلسفه، به ماتریکس پرداخته‌اند. حتی کتابی با عنوان ماتریکس و فلسفه با نظارت پروفسور ویلیام اروین، استاد فلسفۀ امریکایی، نوشته شده است. البته تمام کتاب را بحث‌های عقلی پر نکرده و مطالب دینی و تحلیل‌های مذهبی دربارۀ فیلم ماتریکس نیز در کتاب بیان شده است.
در ادامه نقد فیلم ماتریکس بایستی گفت ماتریکس از جمله فیلم‌هایی است که توانسته محتوای عمیق خود را با فرم جذاب و عامه‌پسند، عرضه کند.
واچوفسکی‌ها با بهره‌گیری از ادبیات خاص برنامه‌نویسی، توانستند جهان جذابی را بیافرینند. ترکیب مباحث فلسفی، عرفانی و تکنولوژیک در ماتریکس شاید در میان فیلم‌های مطرح جهان، بی‌نظیر باشد.
ماشین‌ها در واقعیت هیبتی ماشینی دارند اما در جهان ماتریکس، ظاهری انسان‌گونه پیدا می‌کنند.
یکی از اعضای مشاوران فرهنگی واتیکان که کشیش کاتولیکی بود، ماتریکس را شاهکار خواند و به همگان توصیه کرد نه فقط به علت جلوه‌های ویژه، بلکه به دلیل برانگیختگی روشنفکرانه، فیلم را ببینند.
اما باید توجه کنیم که فلسفۀ ماتریکس، در اتمسفری کاملا دینی شکل می‌گیرد؛ یعنی علی‌رغم نگاه پروفسور اروین و همکاران ایشان، فیلم با پرداختن به مسأله‌ی جهان‌های موازی، رویکردی دینی را پی می‌گیرد و به نظریات فلسفی همچون مغز در خمره یا شیطان فریب‌کار به صورت خالص، نمی‌پردازد.
به بیان دیگر، ماتریکس فیلمی کاملا دینی و علی‌الخصوص مسیحی است. هر چند واچوفسکی‌ها با تلفیق المان‌های ادیان مختلف، سعی کرده‌اند داستان را جذاب‌تر کنند؛ اما اساس فیلم بر پایۀ نگاه مسیحیت ناستیک (Gnostic) و بودیسم است. تا جایی که اسم سفینۀ مورفیوس، نبوکدنضر یا همان بخت النصر است و دور شدن از زایان با این سفینه، یادآور دیازپورا و تبعید قوم یهود از سرزمین مقدس است.
در کنار این دو دین که اتمسفر فیلم را تشکیل می‌دهند، از نمادهای متخلفی نیز استفاده شده است. مثلا در نامگذاری پرسیفونه و مرووینجین، از اسامی خدای یونانی و پادشاهان فرانسوی بهره برده است. پرسیفونه، دختر زئوس و همسر هِیدِس، خدای جهان زیرین در اساطیر یونانی است. مرووینجین‌ها، اولین نژاد از پادشاهان فرانسوی هستند.
حتی در اولین ورود نئو به سفینه، علامت mark 3 no 11 نمایان می‌شود که اشاره به این فقره از کتاب مقدس دارد:
مرقس، باب ۳، فقره ۱۱؛ کسانی نیز که گرفتار ارواح پلید بودند، وقتی چشمشان به او می‌افتاد، در مقابلش به خاک می‌افتادند و فریاد برآورده، می‌گفتند: «تو پسر خدا هستی!»
این نماد اشاره به ورود نئو و اولین دیدار مروم با منجی برگزیده دارد.
همچنین نمادهای متخلفی مثل پلکان مارپیچ، زمین شطرنجی و عدد ۱۰۱ نیز در فیلم وجود دارد که به نظر برخی، اشاره به باورهای فرقه‌ای و ماسونی دارد.
به نظر می‌رسد در تحلیل ماتریکس، بایستی دقت بیشتری به جزئیات داستان و نحوۀ شخصیت پردازی فیلم معطوف ساخت. هر چند شناخت نمادها مهم است؛ اما چون اکثر نمادها در فیلم پرداخت نشده و در یک سکانس نشان محدود می‌شوند، نمی‌توان برداشت واضحی از آن‌ها پیدا کرد. این تحلیل نیز بر نمادهایی تاکید می‌کند که در فیلم توضیح داده شده و می‌توان منظور کارگردان را از آن نماد فهمید.
- ۰ ۰
- ۰ نظر
