نقد انیمیشن Moana موآنا 2016

نقد انیمیشن Moana موآنا 2016: بستر فکری و دینی انیمیشن موآنا نیز بر اساس اساطیر پولی‌نزی، هاوایی و بافت فرهنگی همین منطقه شکل گرفته است. از نمایش لالوتای، جهان زیرین تا رقص‌های آیینی هاکا، کاملا منطبق بر فرهنگ پولی‌نزی است.

نقد انیمیشن Moana موآنا 2016

از ابتدای فیلم، هنگامی که مادربزرگ در حال تعریف اساطیر پولی‌نزی است، وقتی اشاره به منجی می‌شود، فیلم بر روی صورت موآنا مکث کرده و با زبان تصویر به ما می‌گوید موآنا منجی است. منجی بودن موآنا بار ها تکرار می‌شود و گفته می‌شود که اقیانوس موآنا را انتخاب کرده است.

در پایان فیلم نیز برخلاف انتظار ما، این موآناست که با نشان دادن قلب، تفیتی را جذب خود کرده و به دریا امر می‌کند که شکافته شود. در این سکانس که اوج فیلم است، موآنا همچون موسی(ع) دریا را می‌شکافد و وارد خشکی بین دو دیوار از آب می‌شود. اما برخلاف فرار بنی‌اسرائیل از فرعون مشرک، موآنا سرش را بر سر این خدا می‌گذارد و به نوعی با تفیتی به اتحاد می‌رسد. یعنی برخلاف فرار بنی‌اسرائیل، ما اینجا شاهد اتحاد منجی فیلم با شیطان فیلم هستیم.

نجات جهان، فمینیسم جادوگِرا

در فرقه‌های شیطان‌گرا، منجی مؤنث کارکرد ویژه‌ای داشته و نمادی از لیلیث است. در موآنا نیز بر خلاف انتظار ما، مائویی معجزۀ موسی را انجام نداده و جهان به وسیلۀ موآنا حفظ می‌شود. منجی مونث در فیلم‌هایی مثل ویچر و همچنین انیمیشن دلیر(Brave) نیز تکرار شده است که کاملا اشاره به همین اعتقاد شیطانی فرقه‌ها دارد.

البته فمینیسم و زن‌گرایی فیلم که در سرپیچی موآنا از پدر و اتفاقا پیروزی موآنا علی‌رغم منع خانواده، نمود داشته است، کاملا بیانگر نگاه فمینیستی اثر است؛ اما دقت شود این فمینیسم کاملا با جادوگِرایی ترکیب شده است. یعنی در انیمیشن موآنا که همدلی فیلمساز با خدایان، تبلیغ شرک با محوریت جادو وجود دارد، فمینیسم نیز این پازل را کامل کرده و فیلم مبلغ منجی شیطانی مونث است. منجی مؤنث شیطانی تا جایی مهم است که مقالاتی با عنوان تأثیرگذاری لیلیث، شیطان مؤنث یهودی بر جنبش فمینیسم، نگاشته شده است.

موآنا، منجی حقیقی

از ابتدای فیلم نقد انیمیشن موآنا، هنگامی که مادربزرگ در حال تعریف اساطیر پولی‌نزی است، وقتی اشاره به منجی می‌شود، فیلم بر روی صورت موآنا مکث کرده و با زبان تصویر به ما می‌گوید موآنا منجی است. منجی بودن موآنا بار ها تکرار می‌شود و گفته می‌شود که اقیانوس موآنا را انتخاب کرده است.

در پایان فیلم نیز برخلاف انتظار ما، این موآناست که با نشان دادن قلب، تفیتی را جذب خود کرده و به دریا امر می‌کند که شکافته شود. در این سکانس که اوج فیلم است، موآنا همچون موسی(ع) دریا را می‌شکافد و وارد خشکی بین دو دیوار از آب می‌شود. اما برخلاف فرار بنی‌اسرائیل از فرعون مشرک، موآنا سرش را بر سر این خدا می‌گذارد و به نوعی با تفیتی به اتحاد می‌رسد. یعنی برخلاف فرار بنی‌اسرائیل، ما اینجا شاهد اتحاد منجی فیلم با شیطان فیلم هستیم.

لیلیث، از اساطیر یهودی است؛ یک شیطان مؤنث که سوار بر اژدها شده و دعوت کننده به نابودی و گناه و فحشاست. در فیلم، موآنا نماد لیلیث نیست. اما الگوی منجی مؤنث، یعنی همراهی این منجی با جادو و شرک، در فیلم رعایت شده است. در پایان انیمیشن نیز به لطف خدای اسطوره‌ای(تفیتی) جهان رنگی تازه گرفته و قلاب مائویی نیز به وی بازمی‌گردد.